TÜİK - Dolaylı Ar-Ge teşviki 105 milyar 977 milyon TL oldu

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, Ar-Ge faaliyetlerine yönelik toplam vergi teşviki 2023 yılında 59 milyar 332 milyon TL iken yüzde 78,6 artış göstererek 2024 yılında 105 milyar 977 milyon TL oldu.

Dolaylı Ar-Ge teşviklerinden yararlanan girişimler, 53 milyar 926 milyon TL ile en fazla gelir vergisi stopaj teşviki desteğinden faydalandı. Bu vergi desteğini sırasıyla 50 milyar 552 milyon TL kurumlar vergisi, 1 milyar 399 milyon TL ile gelir vergisi desteği, 99 milyon TL ile katma değer vergisi (KDV) desteği izledi.

Beyan edilen Ar-Ge harcamalarına göre sağlanan dolaylı Ar-Ge teşviklerinin yüzde 49,1'inin kurumlar vergisi, gelir vergisi ve KDV'den; yüzde 50,9'unun ise gelir vergisi stopaj desteğinden geldiği görüldü.

Ar-Ge faaliyetlerine yönelik vergi teşviklerinden yararlanan girişim sayısı 2024 yılında 10 bin 569 oldu. Teşviklerden yararlanmak için beyanname veren girişimler ana faaliyetler göre incelendiğinde ilk üç sırayı, 5 bin 548 ile bilgi ve iletişim, 2 bin 310 ile imalat sanayi ve bin 494 ile mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler aldı.

Girişimlerin destekten yararlanmak için beyan ettikleri Ar-Ge harcama tutarı 215 milyar 827 milyon TL olarak hesaplandı. Beyan edilen harcama tutarlarında bilgi ve iletişim yüzde 46,4 ile en büyük paya sahip olurken, bu sektörü yüzde 39,4 ile imalat sanayi, yüzde 4,6 ile mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler izledi.

Ana faaliyeti imalat sanayi olan girişimlerde 85 milyar 56 milyon TL olan tutarın yüzde 41,1'inin motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı; diğer ulaşım araçlarının imalatında, yüzde 22,8'inin bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında, yüzde 10,8'inin ise elektrikli teçhizat imalatında faaliyet gösteren girişimler tarafından beyan edildiği görüldü.

Dolaylı Ar-Ge teşvikleri girişimlerin ana faaliyet alanlarına göre analiz edildiğinde, 105 milyar 977 milyon TL olan tutarın yüzde 48,4'ünün bilgi ve iletişimde, yüzde 36,3'ünün imalat sanayinde, yüzde 5,3'ünün ise mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetlerde faaliyet gösteren girişimlere ait olduğu gözlendi.

Dolaylı Ar-Ge teşviklerinden yararlanan girişimler büyüklük gruplarına göre ele alındığında, 10 bin 569 girişimin yüzde 87,3'ünün küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) olduğu görüldü. Girişim sayısı bakımından Ar-Ge teşviklerinden yararlanan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 12,7 iken bu girişimler dolaylı Ar-Ge teşviklerinin yüzde 65,7'sinden yararlandı.

KOBİ'lerin dolaylı Ar-Ge teşviklerinden yararlanma oranı yüzde 34,3 oldu. Büyüklük gruplarına göre incelendiğinde, KOBİ'lere sağlanan 36 milyar 399 milyon TL dolaylı Ar-Ge teşvik miktarının yüzde 50,8'inın orta ölçekli, yüzde 39,6'sınin küçük ölçekli ve yüzde 9,6'sınin ise mikro ölçekli girişimlere sağlandığı gözlendi.