Gedik Yatırım: Sanayi üretimi Eylül’de düşük bazın desteğiyle yıllık büyümesini korudu

Gedik Yatırım'ın değerlendirmesinde, sanayi üretiminin Eylül’de aylık yüzde 2,2 daralırken, yıllık bazda ise yüzde 2,9 büyüme gösterdiği belirtildi. TÜİK’in açıkladığı verilerde mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretiminin Eylül'de aylık yüzde 2,2 daraldığına vurgu yapılırken şu bilgiler aktarıldı:

"Hatırlatmak gerekir ki, Ağustos ayında yüzde 0,4 büyümüş, Temmuz’da ise yüzde 1,7 daralma göstermişti. Sanayi üretimi, yıllık bazda ise yüzde 2,9 (arındırılmamış yüzde 6) artış gösterdi. Takvim etkisinden arındırılmış olarak ise 3. çeyrekte yüzde 5 büyüdü. (arındırılmamış yüzde 5,3)

Sanayi üretiminde öngörülerimiz Eylül verileriyle büyük ölçüde gerçekleşti. Geçtiğimiz ayki değerlendirmemizde, çeşitli öncü sinyallere dayanarak sanayi üretiminde aylık bazda daralma görülebileceğini, ancak düşük baz etkisinin katkısıyla yıllık büyümenin güçlü seyredeceğini öngörmüştük. Nitekim açıklanan Eylül verileri, aylık bazda gerçekleşen daralma ile bu beklentimizi teyit ederken, yıllık bazda yüzde 2,9’luk artış da öngördüğümüz büyüme patikasını yansıttı. Bu arada, ilk çeyrekte yıllık bazda sadece yüzde 0,7 artış gösteren sanayi üretiminin 2. çeyrekte yüzde 5,5’e ivmelendiğini de hatırlatmak fayda var.  

Sanayi üretiminin sektörlere göre kırılımında önemli ayrışmalar devam ediyor. Takvim etkisinden arındırılmış yıllık bazda büyüme gösteren başlıca sektörler arasında özellikle sermaye malı imalatı (yüzde 12,2) dikkat çekti. Bunun yanında, metal eşya sanayi (makine-teçhizat hariç) (yüzde 10,9), metalik olmayan mineral ürünler (yüzde 11,8), motorlu kara taşıtı imalatı (yüzde 4,7), ana metal sanayi (yüzde 4), gıda ürünleri imalatı (yüzde 2,4), elektrik, gaz ve su sektörü (yüzde 5,3), enerji (yüzde 11,3), kimyasal madde ürünleri (yüzde 5,2) ile elektrikli teçhizat imalatı (yüzde 1,4) pozitif ayrışan sektörler arasında yer aldı. Ayrıca, imalat sanayi geneli yüzde 2,7 büyüme kaydederken, madencilik ve taş ocakçılığı ilgili ayda yüzde 3,1 oranında arttı.

Diğer taraftan sanayinin bazı kollarında zayıflık devam etti. Plastik-kauçuk ürünleri (-yüzde 2,6), Dayanıklı tüketim malları imalatı (-yüzde 7,5), giyim eşyası imalatı (-yüzde 22,9), makine-teçhizat imalatı (-yüzde 9,5) ve tekstil ürünleri imalatı (-yüzde 8,7) yıllık bazda keskin daralmalar kaydetti.

Ocak–Eylül dönemine bakıldığında ise toparlanmanın daha ılımlı ve yine dengesiz bir görünüme sahip olduğu görülüyor. Bu dönemde sermaye malı imalatı (yüzde 10,6), metal eşya sanayi (yüzde 12), enerji (yüzde 6,7), ana metal sanayi (yüzde 4,5), metalik olmayan mineraller (yüzde 6,4), gıda ürünleri (yüzde 5,9) ve kimyasal madde ürünleri (yüzde 1,5) üretimini artırmayı başarmış görünüyor. Buna karşın, makine-teçhizat (-yüzde 5,4), giyim eşyası (-yüzde 8,7), tekstil (-yüzde 3,8) ve dayanıklı tüketim malları (-yüzde 2,8) yıllık bazda gerileme kaydetti. Motorlu kara taşıtları (yüzde 1,3) ise yıllık bazda bu dönemde sınırlı da olsa büyüse de plastik-kauçuk ürünleri (-yüzde 0,2) yıllık bazda sınırlı negatif tarafta yer aldı.

Yılın ilk dokuz ayında üretimdeki toparlanma daha çok yatırım ve enerji odaklı sektörlerde yoğunlaşırken, tüketim mallarına dayalı üretim kalemlerinde kırılganlık sürüyor. Bu görünüm, sanayi üretiminin büyümeye katkı vermeye devam ettiğini ancak ivmenin dengesiz bir yapıya sahip olduğunu ortaya koyuyor. Önümüzdeki dönemde kredi koşullarındaki olası gevşeme üretimi destekleyebilir; buna karşın küresel talepteki belirsizlikler, ihracat pazarlarında zayıf görünüm ve yüksek finansman maliyetleri sanayi üretimi açısından aşağı yönlü risk oluşturmaya devam ediyor.

İmalat PMI ve elektrik tüketimi sanayi üretiminde aylık sınırlı negatif bir görünüme işaret ediyor gözleniyor. İmalat PMI endeksi Nisan 2024’ten beri (2024 Şubat ve Mart aylarındaki 50,2 ve 50,0 seviyeleri hariç tutulursa da Temmuz 2023’ten beri) 50 eşik değerinin altında seyrediyor. PMI Ağustos’ta 47,3 seviyesinden Eylül ayında 46,7’ye ve ardından Ekim ayında 46,5’e geriledi. İmalat PMI, elektrik tüketimi ve bazı anektodal sinyaller sanayi üretiminin önümüzdeki dönemde aylık bazda sınırlı negatif seyredeceğine işaret ediyor."